Van Arnhem naar Wisch, een vluchtverhaal

VARSSEVELD – Op woensdag 15 januari geeft Wim Boumans een presentatie over een Arnhems gezin dat tijdens de Tweede Wereldoorlog moest vluchten en na 69 dagen onderdak vond bij een gastgezin in Varsseveld. Boumans verzorgt deze presentatie op uitnodiging van de Oudheidkundige Werkgemeenschap ADW (Aalten Dinxperlo Wisch). De avond begint om 19.45 uur in het Witte Kerkje van de NPB in Varsseveld. De toegang is gratis.

In september 2024 was het 80 jaar geleden dat de Slag om Arnhem, ook bekend als Operation Market Garden, plaatsvond. Als represaillemaatregel kregen 150.000 inwoners van de stad het bevel van de Duitsers om Arnhem te verlaten. Bewoners van Arnhem-Zuid trokken oostwaarts naar Zevenaar en Duiven, en vandaar verder naar de Achterhoek en Overijssel. Voor een groot aantal bewoners werd het een vlucht vol ontberingen, zonder vaste woon- of verblijfplaats, vaak zonder acceptatie van landgenoten en zonder enige zekerheid over de toekomst. Bij terugkomst vonden velen hun huis in puin en moesten zij hun leven opnieuw opbouwen.

Het vluchtverhaal van de familie Boumans is een van die verhalen. Het gezin legde in 69 dagen 100 kilometer te voet af en vond uiteindelijk onderdak in de gemeente Wisch.

Op de vlucht

Het gezin Boumans – vader Grad, een zwangere moeder en zoon Wim – woonde onder de brug van Arnhem. Hun huis werd op 19 september 1944 gebombardeerd, waarna het gezin op de vlucht moest slaan. Te voet trokken ze van dorp naar dorp, door weilanden en over het water bij Doornenburg. Ze verbleven in zes plaatsen, meestal op boerderijen die door het Rode Kruis waren toegewezen. Toch waren de boeren ‘lang niet altijd blij met gasten’.

In Varsseveld vonden ze uiteindelijk onderdak bij de familie Arentsen. Tijdens hun verblijf werd de tweede zoon, Sjaak, op 2 januari 1945 geboren in het noodhospitaal, dat gevestigd was in het Rusthuis aan de Doetinchemseweg. Twee weken geleden vierde Sjaak zijn tachtigste verjaardag.

Terugkeer

Na de bevrijding nam Grad Boumans dienst bij de Grenswacht. Toen het gezin in juni 1945 terugkeerde naar Arnhem, bleek hun huis verwoest en hun huisraad, die was opgeslagen in de kelder, verdwenen. Het enige wat ze nog bezaten waren de kleren die ze droegen, een zoon aan de hand en een tweede zoon in de kinderwagen. Ondanks deze omstandigheden wisten ze hun leven opnieuw op te bouwen.

Het verhaal werd in 2020 opgepakt door Sjaak Boumans, die het op basis van het handgeschreven verhaal van zijn vader uitwerkte tot een presentatie. Wim Boumans deed aanvullend onderzoek, waarbij hij ook in contact kwam met nazaten van het gastgezin Arentsen. Zie ook het contactorgaan van ADW van augustus 2024 voor meer informatie.